Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun yapay zekayla ilgili ilk kararı: yapay zekanın tüm uluslara fayda sağlaması, insan haklarına saygı gösterilmesi ve “güvenli, güvenilir ve güvenli” olmasını sağlamak için küresel destek. Kararın altında elbette Türkiye’nin de imzası var.
ABD tarafından sunulan karar taslağı, Çin dahil 123 ülke tarafından 21 Mart günü oylama yapılmadan kabul edildi. Birleşmiş Milletler’e üye 193 ülkenin desteğini alındı.
ABD, kararı yapay zekanın güvenli bir şekilde kullanılması için prensipleri belirlemesi bakımından “tarihi” olarak nitelendirdi.
BM’nin yapay zekayla ilgili öncelikli görevleri ve misyonu ne olacak? Bakın burası çok önemli. Tüm dünya için…
Karar, zengin gelişmiş ülkeler ile daha fakir gelişmekte olan ülkeler arasındaki dijital uçurumu kapatmayı ve yapay zeka üzerine yapılan tartışmalarda tüm ülkelerin masada olmasını sağlamayı amaçlıyor. Ayrıca, gelişmekte olan ülkelerin hastalıkları tespit etme, selleri tahmin etme, çiftçilere yardım etme ve gelecek nesil çalışanlarını yapay zekanın faydalarından yararlanması için gerekli teknoloji ve yeteneklere sahip olmalarını sağlamayı hedefliyor.
Karar, “yetersiz güvenceler olmaksızın veya uluslararası hukuka aykırı bir şekilde, yapay zeka sistemlerinin yanlış veya kötü niyetli tasarım, geliştirme, dağıtım ve kullanımı” gibi uyarılarda bulunuyor.
Kararın ana hedeflerinden biri de, yapay zekanın 2030’da Birleşmiş Milletler’in geri kalan kalkınma hedeflerine ulaşma yolunda ilerlemesini teşvik etmek. Bu hedefler arasında; küresel açlığı ve yoksulluğu sona erdirmek, dünya genelinde sağlığı iyileştirmek, tüm dünyada ortaöğretimin kalitesini artırmak ve cinsiyet eşitliğini sağlamak yer alıyor.
Şimdi… ABD geçen hafta Çin’e giderek metnin son şekline vermeye çalıştı. ABD, Küba’nın da desteğini aldı. Türkiye dahil 123 ülkenin eş-sponsor olma taahhütünü aldı. Bu şu demek: Prensipler budur. Buna göre maddi ve fiziksel yaptırımlarınızı yapın.
Nasıl ki yıllardır BMGK insan hakları konusunda tüm ülkelerin gerekeni yapmasını istiyor, yapay zekada da kamuya yararı olan yapay zeka uygulamalarının kullanılmasının taahhütünü almış oluyor.
Şimdi haklı olarak diyeceksiniz ki, “Yahu Filistin sorununa yıllardır çözüm bulamayan BMGK yapay zeka gibi geleceği belirleyecek bu teknolojinin prensiplerine nasıl uyacak?”
“Haklısınız” derim, başka da birşey diyemem.
Diğer yandan tüm dünya elbette sorumlu, güvenilir yapay zekaya “evet” diyecek.
Ama uluslararası rekabette özellikle ABD ve Çin arasında neler yaşanacak? Çin zaten Eylül 2023’teki ilk BM toplantısında “Çin karşıtı bloğun aldığı ticari kararlara uymam. Siz üstünlük sağlamak için kendi kararlarınızı empoze etmeye çalışıyorsunuz” demişti.
Yani, bu kararla uluslararası ilişkilerin başka bir boyuta geçtiğini söylemek mümkün.
