Genel
İHA’lar kötü ellere düşmemeli
![]() |
California Üniversitesi Bilgisayar Bölümü Profesörü Stuart J.Russell |
“Yapay zekalı katil robot” tanımlamasını bundan böyle sıkça duyacağız gibi görünüyor. İleride BirleşmişMilletler’de “yasaklanmasıistenen” silahlar listesinde birinci sıraya oturacak. Dünya onlarca yıldır süre gelen “bireysel” ve “nükleer” silahlanma tartışmaları üzerinde bile henüz uzlaşmaya uzak görünürken; insanlık “yeni nesil” bir silah tehlikesine ve buna karşı kampanyaya hazır mı? İşte bu, önümüzdeki yıllarda cevabını arayacağımız konu. Ancak katil robot tehlikesi büyük, hem de çok.
Bir kelebek büyüklüğünde İnsansız Hava Aracı (İHA-Drone)düşünün. Yapay zekasısayesinde kendini yönlendirerek uçuyor. İşlemcileri bir insandan 100 kat daha hızlı hareket etmesini sağlıyor. Tıpkı cep telefonunuzda olduğu gibi bir kamerası ve alıcıları var. Cep telefonu uygulamasında olduğu gibi yüz tanıma teknolojisine sahip. Ancak oldukça masum görünen ve küçük İHA’nın sahip olduğu başka bir özellik daha var; içindeki 3 gramlık patlayıcı. Bu ne anlama geliyor? Bu kelebek gibi uçan İHA, artık dijital bir “sniper”a dönüşmüş durumda.
HERKES ERİŞEBİLİR
Yüz tanıma teknolojisi sayesinde kendisine hedef gösterilen bir kişiyi bulabilir ve saldırabilir. Eğer niyetiniz “kötüyse” bu saldırıda içindeki patlayıcı da kullanabilirsiniz, kimyasalı da… Üstelik bu İHA’ların boyu küçültülebilir. Kötüellere geçmesi halinde uçak, tren, otobüs gibi toplu taşıma araçlarında bir anda onlar, hatta yüzlerce kişinin ölümüne neden olabilir. Bu eylemi gerçekleştiren bir terörist de olabilir, tıpkı ABD’de silahlı kitle katliamı gerçekleştiren bir kişi gibi, akli dengesi yerinde olmayan biri de… İşin en korkutucu kısmıysa, belirli bir düzeyde teknik bilgiye sahip “herhangi” bir kişinin online çok kolayca erişilebilir bu İHA’yı bir silaha dönüştürme ihtimali… Bu ihtimal ne kadar yüksek?
Bu konuyu geçen hafta Turkcell’in teknolojisi zirvesine konuk olarak katılan İngiliz yapay zeka uzmanı, California Üniversitesi bilgisayar mühendisliği profesörüStuart J. Russell ile konuştuk. Geçen yıl hazırladığıSlaughterbot (Katil Robot) isimli insanın tüylerini ürperten video (aşağıda) tam olarak bu konuya dikkat çeken Russell’ın sözleri aynen şöyle: “Bu ihtimal çok yüksek. Bu saldırılar oluyor da zaten. Yani İHA saldırıları yaşanıyor, terör saldırıları gerçekleşiyor. Ocak ve mart aylarında Rusya’nın Suriye’deki askeri üssüne İHA saldırısı gerçekleştirildiği biliniyor. Biz bu nedenle dünyanın dört bir yanından akademisyenlerle, girişimcilerin katılımcısıolduğu (5 yıldır faaliyette olan) Stop Killer Robots (Katil Robotları Durdurun) kampanyası çerçevesinde bu konuyla ilgili harekete geçilmesi için imza topluyoruz. Ülkeleri bu otonom araçların kötü amaçlarla kullanılmasını önlemek için gerekli adımları atmaya çağırıyoruz.”
“SALDIRI İHTİMALİ GERÇEKÇİ“
“Kendiliğinden bir inisiyatif geliştiremeyen makinelerin insanın elinde katile dönüşebileceği” tartışmasını ve ülkelerin bir “savunma yarışı” içinde olduğunu hatırlattığım Russell, bu endişeyle ilgilisiyse şöyle konuşuyor: “Ülkelerin birbirlerinin elini bilmediği için kendi elini de belli etmek istemediğini biliyoruz. Bunu, kampanya dolayısıyla katıldığımız uluslararası toplantılarda görebiliyoruz. Öte yandan iki ay önce Rus üssünde yaşanan İHA saldırısı da bir gerçek. Makinelerin silaha dönüşebileceği ihtimali daha ne kadar gerçekçi olabilir? Bu nedenle dünyanın dört bir yanındaki bireylerin başka herhangi toplumsal bir olaya karşıprotesto ettikleri gibi, bu konuyu da protesto etmeleri ve siyasetçiler üzerinde baskıoluşturmaları gerekiyor.”
Birleşmiş Milletler’in önümüzdeki hafta Cenevre’de ölümcül otonom silahlar anlaşmasınıbir kez daha masaya yatıracağı toplantı öncesi sohbet ettiğim İngiliz akademisyen Russell, anlaşmaya imza atan ülke sayısının hızla artmasını umarken, 20 kadar ülkenin katil robotların durdurulması için çağrı yaptığıbiliniyor.
RESMEN AÇIKLANAN İLK İHA SALDIRISI
Rusya Savunma Bakanlığı, ocak ayında yaptığı açıklamada Suriye’deki Tartus ve Lazkiye’de bulunan Hmeymim üslerine 6 Ocak’ta en az 13 el yapımı İHA ile saldırı düzenlendiğini bildirmiş, İHA’ların görüntülerini paylaşmıştı. Bu açıklama, resmi ilk askeri İHA saldırısı olarak not düşülürken, saldırının “kimliği belirsiz unsurlarca gerçekleştirildiği” belirtilmişti.
![]() |
Rus üssüne 6 Ocak’da düzenlenen kamikaze saldırısında kullanılan el yapımı İHA’lar |
TERMİNATÖR SAVAŞ BAŞLADI MI?
Rus Sputnik Haber Ajansı ocak ayındaki saldırı sonrası yayımladığıhaber analizinde, “Askeri uzmanlar, Rusya’nın Suriye’deki Hmeymim ve Tartus üslerine İdlib’den saldırıgerçekleştiren örgütlerin elindeki İHA’ların ABD’nin elinde bulundurduğu cinsten olduğuna ve bu İHA’ların benzerlerinin daha önce de (terör örgütü PKK’nın Suriye’deki uzantısı) PYD’de ortaya çıktığına işaret ediyor. Hmeymim’e ikinci İHA saldırısıyla marta ayında yaşandı” yorumunu paylaşmıştı.