Güvenlik sorunu oluşturacakları ve işgücünü ele geçirecekleri endişesiyle insanların robotlardan korktuğu bir gerçek. Teknoloji dünyasının önde gelen isimleri İngiliz fizikçi-teorisyen Stephen Hawking, Tesla ve Space X’in kurucusu Elon Musk gibi isimler, yapay zekalı robotların gelecekte en büyük güvenlik tehdidi olma potansiyelini ilan etmesiyse, insanların bu endişesini daha da büyütüyor. Bu nedenle dünyanın dört bir yanında konunun önde gelen isimleri, “robotların bir tehlike haline gelmeden” gerekli önlemlerin alınmasına yönelik kampanyalar gerçekleştiriyor. Bunların önde gelenlerinden biri, Stop Killer Robots (Katil RobotlarıDurdurun) isimli oluşum.
Bu oluşumun İngiltere’deki en önemli ayağı robot bilimci ve yapay zeka uzmanı Noel Sharkey, bu hafta Türkiye’ye gelerek Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) bu yıl altıncısını düzenleyeceği Türkiye İnovasyon ve Girişimcilik Haftası‘da katılacak. Sharkey’yi, İstanbul’da bekleyen “robotların dost mu, düşman mı olduğu” yönündeki soruları, önce Para dergisi sordu. İngiltere’deki Sheffield Üniversitesi robotik ve yapay zeka profesörü Sharkley, robotların ve beraberinde gelişen teknolojinin tamamen yok edilmesini düşünmüyor. Sharkley’in endişesi aslında robottan değil, insandan yana…
Sharkey, uzmanı olduğu konuyla ilgili temel sorunun “insanların robotları nasıl kullanacağı ve robotların eylemlerinden kimin sorumlu tutulacağıyla ilgili” olduğunu söylüyor. “‘Katil robot’ tabiri bilimkurgudan geliyor. 1921’de bir Çek oyununda ilk kez telaffuz edilen robot kelimesi, daha sonra bir robot üreticisinin yönettiği robotların ayaklanarak tüm insanlığı öldürmesi şeklinde yorumlandı. Bu bilim kurgu algısı, günümüzde Terminatör filmine kadar insanların robotlarla ilgili baskın düşüncesi oldu. Ben bilimkurgudan hoşlanırım, ancak kurgudan hoşlandığımı söyleyemem. Çünkü robotların kendi amaçları doğrultusunda bir farkındalığı veya bir amaçları yok. Yani böyle bir korkuyla uykularım kaçmıyor. Ancak asıl endişem insanların robotları nasıl kullanacağı ve bu robotların eylemlerinden dolayı sorumluluğunu kimin alacağıyla ilgili” diyen Sharkey, robotik ve yapay zeka konularının son yıllarda sıkça gündeme gelmesiniyse yaşanan gelişmelere bağlıyor.
KONTROLSÜZ GELİŞİYOR
Robot ve yapay zeka teknolojilerin kitlesel üretimlerinin önemli şekilde artış gösterdiğini ve işleri insanlardan çok daha çok hızlı bir şekilde halledip internet ve sosyal medyadan sayısız veriyi stoklayabildiğini hatırlatan Sharkey, “Ancak yapay zekanın hızla yayılması sorunlara neden oluyor. İşe alımlarda, sigortalama derecelendirmesinde, mortgage izni almada, hapis cezasının uzunluğu ve kimin suç işleyeceğini öngörme gibi konularda yapay zeka tam bir problem. Çünkü yapay zeka sistemleri ırkçılık ve cinsiyet ayrımcılığına neden oluyor” diyor.
Benzeri gelişmelerin robot dünyasında da yaşandığını belirten Sharkey, otonom taşıt robotlarından sağlık sektöründeki bakım, ameliyat robotlarına, güvenlikten hizmet robotlarına kadar pek çok devrimsel nitelikte gelişmenin yaşandığını söylüyor. “Artık ülkeler robotları ekonomilerini güçlendirmekte önemli bir etken olarak kabul edip bu alanlarda yatırım yapıyor. Ancak bu makinelerin toplumları ve toplumsal kuralları nasıl etkileyeceğine ilişkin çok az bilgi var veya hiçbir bilgi yok. Bu, uluslararası bir görüş ve bu nedenle bir endişe olarak algılanıyor” diyen Sharkey, Hawking ve Musk’ın endişelerinin de uluslararası bu konsensüse dayandığını vurguluyor.
NE KADAR YENİ İŞ GELECEK?
Güvenlik, robotlarla ilgili endişe konusunun temelini oluştururken, ikinci endişe robotların yakın gelecekte insanların kitleler halinde iş gücü kaybına yaşama beklentisiyle ilgili… “Yapay zeka ve robotiğin ciddi boyutlarda işsizliğe yol açacağıyla ilgili ciddi kaygılar var. Bu kaygının altında iyi bir nedenin yattığını düşürüyorum. Şimdiye kadar farklı iş kollarındaki farklı seviyelerde işsizliğin yaşanacağını gösteren raporlar gördük. Hatta yapay zeka söz konusu olduğunda yasal danışmanlık, sigortacılık, bankacılık, hatta spor haberciliğinde insanların yerine algoritmaların geçtiği haberlerini alıyoruz” diyen Sharkey, robotların da bazı alanlarda insanlarla yer değiştirmeye başladığını belirtiyor. Sharkey, “Paketleme, lojistikte depolama, hamburger ve pizza yapımı gibi ilginçalanlarda bile robotların iş başı yaptığını görebiliyoruz. Çok açıkça ileride pek çok insan işini kaybedecek. Öte yandan teknolojiyle bağlantılı yeni iş kollarının da yaratılacağı bir gerçek. Robotların çeşitli iş kollarına katılması bir yana, işgücünde büyük bir azalma öngörmüyorum. Soru şu: robotların yerini aldığı eski işlerin yerine ne kadar yeni iş konulacak” yorumunu yapıyor.
