Muhammed Abu Dakha ve 2 arkadaşının kaçış için gereken tüm bilgi ve ekipmanı, gıda bile sokulmayan Gzze’de elde edebilmesi, dijitalleşmenin gücünü anlatıyor. Abu Dakha’nın yaptığı Akdeniz’e kaçış planında ChatGPT’nin de katkısı var.
Gazzeli Muhammad Abu Dakha, Libya’dan kaçakçılarla geçmeye çalışırken 10 kez başarısız oldu. İşte o zaman kendi planını yaptı. Neredeyse bir yıl, birkaç bin dolar ve elbette can riski gerektirdi; ama sonuçta büyük bir zekâ—ve biraz Yapay Zeka (AI)—Muhammad Abu Dakha’nın (31) savaşla harap olmuş Gazze’den kaçıp Avrupa’da nispeten güvenliğe ulaşmasını sağladı.
Abu Dakha önce Çin’i denedi, ama sığınma başvurusunun sistematik yöntemi onun istediği hızda ilerlemedi.
Abu Dakha Nisan 2024’te Refah sınır noktasından Mısır’a geçti ve bunun için 5.000 dolar ödedi.
Oradan önce Çin’e gittiğini, sığınma umuduyla yola çıktığını, ancak sonra Malezya ve Endonezya üzerinden Mısır’a geri döndüğünü söyledi. Reuters’e, 2024 Ağustos ve Eylül aylarına ait Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) temsilcisiyle e-posta yazışmalarını gösterdi.
Daha tehlikeli ama çok yaygın bir rotayı seçti: Libya üzerinden botla Avrupa’ya, ağırlıklı olarak İtalya’ya. İnsan hakları grupları ve BM, teknelere yer vaat ederek göçmenleri sömüren kaçakçıların olduğunu söylüyor ama bu onu caydırmadı. Veriler de bu yıl Eylül sonuna kadar en az 47.000 deniz göçmeninin, çoğunlukla Libya ve Tunus’tan başlayarak, İtalya’ya ulaşmayı başardığını gösteriyor.
Abu Dakha yolculuğunu video, ses ve fotoğraflarla belgeledi ve kendisinin de onlardan biri olabileceğini düşündü.
Kaçakçılarla geçmeye çalışırken 10 kez başarısız oldu.
İşte o zaman kendi planını yaptı.
Libya’daki bir çevrimiçi pazardan yaklaşık 5.000 dolara ikinci el bir Yamaha jet ski aldı ve GPS cihazı, uydu telefonu ve can yelekleri dahil olmak üzere ekipmana 1.500 dolar daha yatırdı. 27 yaşındaki Diaa ve 23 yaşındaki Bassem adlı iki Filistinli genç de ona katıldı. Jet skiye ekstra malzemeler taşıyan bir bot bağladılar.
Lampedusa’ya (İtalya’nın en güney adası) düz bir hatla ölçüldüğünde yaklaşık 350 km uzaklıktaki Libya’nın al-Khoms limanından yola çıktılar. Kaçakçıların uzman yardımına sahip olmadıkları için, seyahat için ne kadar yakıt gerekeceğini hesaplamak üzere AI aracı ChatGPT’ye güvendiler. Abu Dakha, jet skiyi yaklaşık 12 saat sürdüğünü söyledi. Bir Tunus devriye botundan kaçtıklarını anlattı. Yapay zekânın desteğine rağmen Lampedusa’ya yaklaşık 20 km kala yakıtları bitti; ada, İtalya’nın Sicilya özerk bölgesinde yer alıyor. Abu Dakha, son İsrail saldırısından önce Gazze’de nispeten konforlu bir hayatı olduğunu belirtiyor.
Gazze’den konuşan babası İntesar Khouder Abu Dakha, “Bir internet dükkanı vardı, işi şükürler olsun mali açıdan rahattı. Bir şeyler inşa etmişti, her şey çöktü” dedi.
Lampedusa varış noktası değildi aslında; sahilden daha içe, Avrupa’nın derinliklerine, daha güvenli bir yere gitmek istiyordu.
Protestolar, İngiltere, Avustralya, Portekiz ve Kanada’nın 21 Eylül’de Filistin devletini tanımasının ardından; Fransa ve birkaç başka ülkenin de 22 Eylül’de BM Genel Kurulu’nda aynı adımı atmaya hazırlanmasıyla eş zamanlı olarak gerçekleşti.
Yetkililer onu ve diğer iki kişiyi ana kara Sicilya’ya götürdü; ardından Cenova’ya transfer edilecekken otobüsten kaçtılar. İtalyan içişleri bakanlığı sözcüsü, onların hareketleri hakkında spesifik bilgiye sahip olmadıklarını söyledi.
Abu Dakha daha sonra Cenova’dan Belçika’nın Brüksel bölgesine bir uçakla gittiğini; 23 Ağustos tarihli, Cenova–Brüksel Charleroi ucuz biletine ait kendi adına düzenlenmiş bir boarding kartını Reuters ile paylaştı. Ancak aslında 18 Ağustos’ta bir Rumen devriye botu tarafından alınarak adaya çıkartıldılar; bu bot Frontex (Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı) görevindeydi, ajans sözcüsü böyle dedi.
“Geliş biçimleri epeyce benzersizdi,” dedi UNHCR İtalya sözcüsü Filippo Ungaro.
“Çok zorlu bir yolculuktu, ama biz maceraperesttik. Varacağımıza dair güçlü umudumuz vardı ve Tanrı bize güç verdi,” dedi soyadını paylaşmayan Bassem Reuters’a. O da trenle önce Köln’e, sonra Aşağı Saksonya’daki Osnabrück’e geçti; orada bir akrabası arabayla gelip onu Bramsche adlı yakın bir kasabaya götürdü. Sığınma başvurusunda bulundu, ancak duruşma için henüz tarih verilmedi. İşsiz ve gelirsiz olduğundan şu anda yerel bir sığınma merkeziyle kalıyor. Gazze’de, Abu Dakha’nın ailesi Khan Younis’te bir çadır kampında yaşamını sürdürüyor. Eşini ve dört ile altı yaşlarındaki iki çocuğunu getirmeyi umuyor. “Bu yüzden jet skiye binip hayatımı riske attım,” dedi. “Ailem olmadan hayatın bir anlamı yok.”
