Teknolojinin kontrollü olarak geliştirilmesi yönündeki uyarıları dikkate alan Avrupa Birliği (AB), geçtiğimiz günlerde tüm dünyada insanların “fütüristik” kabusu haline gelen katil robotlar konusuyla ilgili önemli bir karara imza attı. Avrupa Parlamentosu’nda (AP) geçirilen bir yasa tasarısıyla “insanın kararı olmadan ateş etmek üzere geliştirilen, üretilen ve kullanılan silahlara” uluslararası yasak getirildi.
İnsan kontrolü olmadan hedeflerini seçerek saldırmak üzere tasarlanmış olan yapay zekalı otonom silah silahlara karşı harekete geçen yasa, bu silahların bir siber saldırı sırasında kullanılması, hack’lenmesi veya programlarında oluşabilecek bir hata nedeniyle kötüye kullanılması endişesini gidermek amacı taşıyor. AB Dışilişkiler ve Güvenlik Politikaları Komiseri Federica Mogherini AP’de 12 Eylül’de gerçekleştirilen oylama öncesi yaptığı konuşmada, “Biliyorum, bu size çok uzak bir gelecek veya bir filim kurguda yaşanacak bir konu gibi geliyor ama öyle değil” diyerek konunun ciddiyetine vurgu yaptı.
Bu kararın AP’de gündeme gelmesiyle ilgili zamanlama da önemli. Zira kabul edilen yasa, konunun kasım ayında bir Birleşmiş Milletler organizasyonunda gündeme gelmesinden önce AB’ye “Bir an önce ortak bir pozisyon alın” çağrısı yapıyor.
AP’li milletvekillerinin çoğu, olası “katil robotlara” karşı şimdiden önlem alınması gerektiğini savunsa da, bazı milletvekillerinin ABD, Çin, Rusya, İsrail, İngiltere ve Güney Kore gibi ülkelerin başta drone (İnsansız Hava Aracı-İHA) olmak üzere otonom silahlar geliştirmeye devam edeceği ve Avrupa’nın bu gelişmelere karşı korunmasız kalacağı endişesini taşıyor.
TERÖRDEN DAHA TEHLİKELİ
İngiltere’de de yapay zekanın kontrolsüz gelişimiyle ilgili ciddi kaygılar var. Yakında İngiltere Bilim Derneği başkanlığı görevini devralacak olan Irak asıllı İngiliz teorik fizikçi Jim el Khalili, yapay zekanın gelişimiyle ilgili tam şeffaflık olmadan ve kamuoyunun bu gelişmelerden haber edilmeden, bu teknolojiyle ilgili potansiyel tehlikenin anlaşılamayacağını savunuyor.
Geçtiğimiz günlerde Londra’da yaptığı bir konuşmada konuyla ilgili endişelerini dile getiren El Khalili, “Birkaç yıl önce sormuş olsaydınız size gelecekle ilgili en büyük tartışma konusunun iklim değişikliği veya terörizm, insanların mikrobakterilere karşı direncinin kalmaması veya açlık olduğunu söyleyebilirdim. Ama bugün kesinlikle söyleyebilirim ki gelecekle ilgili en büyük tartışma konusu yapay zeka. Yapay zeka tüm konuları ve başka konuları iyi veya kötü şekilde etkileyebilecek bir şey bu” sözleriyle vurucu bir uyarıda bulundu. İngiltere’de en çok sözü dinlenen biliminsanlarından biri olarak gösterilen El Khalili, yapay zekanın toplumsal eşitsizlik yaratacağı, otonom ve robotik sistemlerin insanların iş kaybına neden olacağı ve özellikle mavi yakalı iş gücünde ciddi kayıpların yaşanacağı endişelerine dikkat çekerek, başta İngiltere olmak üzere tüm hükümetlerin bu toplumsal krizi önleyecek yasaları devreye sokmaya davet etti.
Kasım ayında düzenlenen Birleşmiş Milletler’e bağlı Belirli Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi toplantısında diplomat, hukukçular ve askeri personelden oluşan 125 ülkeye ait delegasyonlar, akademisyenler, yapay zeka girişimcileri, endüstriyel birlikler, insani yardım kuruluşları ve başka stk’ların da katıldığı panelde katil robotlara karşı ortak hareket etmek için konsensüse varmaya çalışacak.
